Ministerstwo Sprawiedliwości i sędziowie koordynatorzy ds. mediacji

Życie pisze czasem zaskakujące scenariusze. Bywają one nieco słodko-gorzkie.

W dniu 28.06.2024 r. Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło nowe otwarcie. Na stronie ministerstwa pojawił się komunikat pt. Otwarty dialog na rzecz mediacji – Ministerstwo Sprawiedliwości rozpoczyna współpracę ze środowiskiem mediacyjnym.

Pomyśleliśmy – wreszcie. Tak długo na to czekaliśmy. Zwłaszcza my – mediatorzy i mediatorki, zajmujący się prowadzeniem mediacji na co dzień. Odżyła nadzieja. I lekko u mnie przygasła. 

Ministerstwo napisało, że „zaprasza przedstawicieli środowiska mediacyjnego do udziału w Otwartym dialogu na rzecz mediacji. To pierwsza tego typu inicjatywa skierowana do mediatorów, ośrodków i stowarzyszeń mediacyjnych, fundacji, organizacji pozarządowych oraz uczelni.” [proszę uważnie spojrzeć na listę adresatów!]

Do 30 lipca 2024 r. można było zgłaszać postulaty. Ile ich wpłynęło mam nadzieję, że przekonamy się wkrótce. Ja będę szukał wśród nich postulatów pozarządowych organizacji mediacyjnych, ale i sędziów koordynatorów ds. mediacji. Oby była to forma umożliwiająca łatwą lekturę, gdyż tabela do zgłaszania uwag miała wąską kolumnę na postulaty, co może oznaczać, że mogą powstać klilkudziesięciostronnicowe dokumenty.

W komunikacie zasygnalizowano, że „w ramach Otwartego dialogu planowane jest również spotkanie Ministry Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz z przedstawicielami środowiska. Przedmiotem spotkania będzie omówienie zgłoszonych postulatów oraz możliwości i zasadności ich wdrożenia.” Zatem czekamy.

Jako pierwsze spotkanie – bo w dniu 12.09.2024 r. – zostało zaplanowane spotkanie sędziów  koordynatorów ds. mediacji działających w sądach okręgowych i rejonowych leżących w danym okręgu. Spotkanie to – i kolejne –  „będą poświęcone omówieniu zgłoszonych postulatów oraz ocenie możliwości i zasadności ich wdrożenia„. Można by wywnioskować, że w koordynatorach ds. mediacji Ministerstwo upatruje głosu eksperckiego w analizie zgłoszonych postulatów. Moim jednak zdaniem nie musi tak być, że sędziowie dostarczą rzetelnej informacji zwrotnej. To trochę tak, jakby pytać pasażerów samochodów, jakie powinny być usprawnienia w autach ułatwiające bycie kierowcą i bezpieczne podróżowanie. Moim zdaniem tylko niektórzy sędziowie koordynatorzy dostarczą informacji z pierwszej ręki. Niewielu z nich kieruje swoje sprawy, w których orzeka, do mediacji, a co za tym idzie mierzy się z całym spektrum problemów wpływających na ciągle niskie wykorzystanie mediacji przez wymiar sprawiedliwości. Inni dostarczą tylko informacji pośrednich.

Sędziowie koordynatorzy i mediacja.

Natchnieni tym nowym wiatrem zmian postanowiliśmy zapytać prezesów sądów okręgowych w trybie dostępu do informacji publicznej o jedną rzecz. Pytanie brzmiało tak:

Na podstawie art. 2 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (j. t. Dz. U. z 2016 r. poz. 1764 ze zm.) proszę o udostępnienie informacji w następującym zakresie:

  1. Liczby spraw skierowanych do postępowania mediacyjnego w roku 2021 przez pełniącego w danym roku w Sądzie Okręgowym funkcję koordynatora ds. mediacji sędziego w sprawach, w których dany sędzia orzekał/a.
  2. Liczby spraw skierowanych do postępowania mediacyjnego w roku 2022 przez pełniącego w danym roku w Sądzie Okręgowym funkcję koordynatora ds. mediacji sędziego w sprawach, w których dany sędzia orzekał/a.
  3. Liczby spraw skierowanych do postępowania mediacyjnego w roku 2023 przez pełniącego w danym roku w Sądzie Okręgowym funkcję koordynatora ds. mediacji sędziego w sprawach, w których dany sędzia orzekał/a.

Zebrane dane prezentujemy w poniższej tabeli. Wcześniej jednak krótkie objaśnienie:

  1. Zgodnie z art.  16a. §1 Ustawy o ustroju sądów powszechnych: W sądzie okręgowym działa koordynator do spraw mediacji, który wykonuje działania na rzecz rozwoju mediacji, zapewnia sprawną komunikację pomiędzy sędziami i mediatorami oraz stałymi mediatorami, a także współpracuje przy organizowaniu spotkań informacyjnych. 
  2. Nie ma on w swoim zakresie zadań obowiązku kierowania spraw, w których orzeka do mediacji. Nie musi dawać dobrego przykładu swoim kolegom i koleżankom. Ma do wykonania jednak pewne zadania, które powinny być czymś więcej niż wywieszeniem ulotek i plakatów z okazji Międzynarodowego Dnia Mediacji, raz w roku. Wielu sędziów robi więcej niż ich poprzednicy powołani w roku 2010. Doceniam ich wysiłki.
  3. Wydaje mi się jednak, że trudno jest w sposób autentyczny i wiarygodny zachęcać kolegów i koleżanki do kierowania spraw do mediacji (zadanie ustawowe: rozwój mediacji), kiedy pada pytanie: „a ile ty skierowałeś/-aś do mediacji w ostatnim roku?”
  4. Niektóre sądy w odpowiedzi napisały, że dany sędzia nie kierował do mediacji, bo orzeka w II instancji. Odczytuję to jako swego rodzaju usprawiedliwienie. Przykład sędziego z Opola pokazuje, że da się. Dodatkowo informacje płynące od mediatorów, że dostają sprawy drugoinstancyjne wskazuje, że jest tam potencjał mediacyjny. Orzekanie w sekcji ds. penitencjarnych i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych może rzeczywiście nie dawać szerokiego pola wykorzystania mediacji tzw. „po wyroku”. Choć i tu możliwości nie są zamknięte.
  5. Im ciemniejszy kolor w tabeli tym więcej spraw kierowanych do mediacji.
  6. Są sędziowie, którzy mają bardzo wysokie wskaźniki – gratuluję im. Oni mogą być realnymi ambasadorami mediacji w swojej grupie zawodowej i na salach rozpraw.
  7. W kolumnie uwagi zamieściłem dodatkowe informacje, które były w odpowiedzi na wniosek.
  8. Odpowiedź z Sądu Okręgowego w Warszawie nie czyniła zadość wnioskowi, stąd w dniu 12.08.2024 skierowałem ponowny wniosek o informację publiczną. Można z odpowiedzią zapoznać się pod tym linkiem: https://drive.google.com/file/d/13eO_4I5_Mmqxbq4oUXO_y9pO2-9smPpi/view?usp=sharing. EDIT (21.08.2024) otrzymałem ponowną odpowiedź: https://drive.google.com/file/d/14Tw9AvX6p85kDzm-8bd7gxzznv8CSbGi/view?usp=sharing  
  9. Odpowiedzi z poszczególnych sądów możesz znaleźć pod tym linkiem.
  10. Jeśli ktoś chce przejść bezpośrednio do raportu w Looker Studio, to wystarczy kliknąć ten link.

Życzę miłej lektury i sprawdzenia – ile spraw kieruje do mediacji Twój sędzia koordynator ds. mediacji.

Być może Ministerstwo, w ramach dialogu o mediacji, pochyli się też nad reformą funkcji sędziego koordynatora ds. mediacji.

Na koniec: dziękuję wszystkim Prezesom sądów okręgowych, oraz pracownikom administracyjnym, za przygotowanie odpowiedzi.

Janusz Kaźmierczak

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
FollowFollow us
Scroll to Top
Przewiń do góry

Jestem mediatorem wpisanym na listę stałych mediatorów prowadzoną przez Prezesa Sądu Okręgowego w Bydgoszczy, Prezesa Sądu Okręgowego w Poznaniu i Prezesa Sądu Okręgowego w Toruniu oraz mediatorem Sądu Polubownego przy Komisji Nadzoru Finansowego.

Specjalizuję się w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, gospodarczego, cywilnego (w tym sprawy związane z zarządem i obrotem nieruchomościami), pracowniczego i prawa zamówień publicznych. 

Ukończyłam prawo na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, a następnie Studia Podyplomowe na kierunku „Rachunkowość Przedsiębiorstw” na Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy oraz Zarządzanie nieruchomościami w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy. Jestem absolwentką pierwszej edycji studiów podyplomowych „Profesjonalny Mediator Gospodarczy” organizowanych przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2020 roku ukończyłam Szkołę Stanowienia Prawa, w 2022 roku Nocny Kurs Prawa w Wyższej Szkole Prawa we Wrocławiu.

Doświadczenia nabyte podczas pracy w kancelarii prawniczej skłoniły mnie do poszukiwania innych sposobów rozwiązywania sporów toczących się przed sądami i organami egzekucyjnymi. Zainteresowałam się mediacją jako alternatywą dla długich, kosztownych i nie zawsze satysfakcjonujących strony konfliktu rozstrzygnięć sądowych. W 2017 roku ukończyłam szkolenie z mediacji zgodne ze standardami szkolenia mediatorów uchwalonymi przez Społeczną Radę do Spraw Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości z dnia 29.10.2007r., a następnie odbyłam szkolenie z mediacji rodzinnych i staż w Fundacji Pracownia Dialogu w Toruniu. Ponadto ukończyłam liczne kursy i szkolenia m.in. kurs „Zarządzanie zasobami ludzkimi”, „Wprowadzenie do Public Relations dla mediatorów czyli jak mówić o mediacji”, Psychologia konfliktów i pracy adwokata” oraz uczestniczyłam w treningu asertywności i umiejętności społecznych. 

Systematycznie poddaję się superwizji oraz nieustannie podnoszę swoje kwalifikacje, bo mam świadomość, że wraz ze zmieniającym się światem zmieniają się także potrzeby i oczekiwania stron konfliktu, a ich zrozumienie oraz odkrywanie jest jedynym sposobem efektywnej pracy mediatora. W swojej pracy przestrzegam standardów prowadzenia mediacji i postępowania mediatora uchwalonych przez Społeczną Radę do Spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości oraz dokładam wszelkich starań, aby osoby dobrowolnie uczestniczące w spotkaniach mediacyjnych poczuły swoją moc sprawczą w decydowaniu o swojej sytuacji i sposobie rozwiązania sporu.